Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Προϊόντων («η επιτροπή») εξέτασε, σε συνεδρία της που πραγματοποιήθηκε στις 27 Ιουνίου 2023, την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/2115 [έγγραφο COM (2022) 305]. 

Σκοπός της υπό αναφορά νομοθετικής πρότασης είναι η θέσπιση κανόνων για την ορθολογική χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, προβλέποντας τον καθορισμό και την επίτευξη, έως το 2030, στόχων μείωσης της χρήσης και του κινδύνου των χημικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων στη βάση απαιτήσεων για τη χρήση, την αποθήκευση, την πώληση και την τελική διάθεση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και του εξοπλισμού εφαρμογής, προβλέποντας κατάρτιση, ευαισθητοποίηση και εφαρμογή ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας. Συγκεκριμένα, οι βασικές πρόνοιες της πρότασης αφορούν τα ακόλουθα:

(α) θέσπιση νομικά δεσμευτικών στόχων σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο για μείωση κατά 50% της χρήσης και του κινδύνου των χημικών φυτοφαρμάκων και της χρήσης των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων έως το 2030. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν εθνικούς στόχους για τη μείωση εντός καθορισμένων παραμέτρων, προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων συλλογικά σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

(β) θέσπιση αυστηρών κανόνων για φιλικούς προς το περιβάλλον ελέγχους των επιβλαβών οργανισμών: διασφάλιση ότι όλοι οι γεωργοί και άλλοι επαγγελματίες χρήστες φυτοφαρμάκων εφαρμόζουν ολοκληρωμένη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών, στην οποία εξετάζονται πρώτα εναλλακτικές περιβαλλοντικές μέθοδοι πρόληψης και ελέγχου των επιβλαβών οργανισμών, πριν από τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων ως μέτρο έσχατης ανάγκης.

(γ) υποχρεωτική τήρηση αρχείων προληπτικών μέτρων και επεμβάσεων για την προστασία των καλλιεργειών από τους γεωργούς και άλλους επαγγελματίες χρήστες.

(δ) θέσπιση, από τα κράτη μέλη, ειδικών κανόνων καλλιέργειας για τον προσδιορισμό των εναλλακτικών λύσεων που πρέπει να χρησιμοποιούνται αντί των χημικών φυτοφαρμάκων.

(ε) απαγόρευση όλων των φυτοφαρμάκων σε ευαίσθητες περιοχές: η χρήση όλων των φυτοφαρμάκων θα απαγορεύεται σε συγκεκριμένους χώρους και περιοχές που περιλαμβάνουν αστικούς χώρους πρασίνου, δημόσια πάρκα, κήπους, παιδικές χαρές, χώρους αναψυχής ή αθλητισμού, δημόσιες διαδρομές και προστατευόμενες περιοχές σύμφωνα με το δίκτυο «Natura 2000», καθώς και κάθε οικολογικά ευαίσθητη περιοχή που πρέπει να διατηρηθεί για τους απειλούμενους επικονιαστές.

Κατά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος και τα μέλη της επιτροπής ενημερώθηκαν πρώτα από την Υπηρεσία Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής για τις θέσεις των κοινοβουλίων άλλων κρατών μελών της ΕΕ επί της εν λόγω νομοθετικής πρότασης και ακολούθως από τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες για την πορεία της συζήτησης επί της πρότασης σε επίπεδο ΕΕ και ειδικότερα για τις θέσεις της εκτελεστικής εξουσίας στο επίπεδο του Συμβουλίου της ΕΕ και των σχετικών ομάδων εργασίας. Περαιτέρω, στη συνεδρία κλήθηκαν και παρευρέθηκαν εκπρόσωποι επηρεαζόμενων κοινωνικών ομάδων, καθώς και των αγροτικών οργανώσεων στην Κύπρο, οι οποίοι εξέφρασαν τις θέσεις και τις ανησυχίες τους για τις επιπτώσεις διαφόρων πτυχών της νομοθετικής πρότασης στον αγροτικό κόσμο και τη γεωργική παραγωγή.

Η επιτροπή, συμμεριζόμενη τις ανησυχίες που διατυπώθηκαν τόσο από τις επηρεαζόμενες οργανώσεις στην Κύπρο όσο και από άλλα εθνικά κοινοβούλια στην ΕΕ, αποφάσισε να συνεχίσει την εξέταση του θέματος εντός του Ιουλίου, αφού στο μεταξύ κατατεθεί ενώπιόν της σχετικό ενημερωτικό υπόμνημα από τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες, προκειμένου να διαμορφώσει την τελική της θέση επί του θέματος.